De achtbaan van je leven

Is ons leven een geschreven script dat zich langzaam ontrolt zoals het vooraf is bedacht? Zijn wij de acteurs in een toneelstuk en spelen we de hoofdrol in ons eigen leven? Of kunnen we echt keuzes maken en ons leven zelf bepalen? Als kind van een jaar of acht hielden deze vragen me frequent bezig. Als ik ’s avonds in mijn bed lag probeerde ik te ontrafelen hoe het mysterie van het leven in elkaar steekt.

Het was me opgevallen dat volwassenen, op mijn vele ‘waarom vragen’, zoals waarom heb je juist tante X uitgekozen als vrouw om mee te trouwen of waarom ben je administratief medewerker geworden, veelvuldig antwoordden ‘dat het nou eenmaal zo gelopen was’. ‘Ja’, zeiden ze dan, ‘dat weet ik niet precies, het is gewoon zo gegaan.’  Dat vond ik zo’n raar antwoord. Net alsof ze er zelf helemaal geen invloed op hadden kunnen uitoefenen. Alsof ze zelf geen bewuste keuzes hadden gemaakt, terwijl die keuzes op de kruispunten in hun leven wel heel bepalend waren voor de rest van hun leven. Ik nam mij vurig voor het anders te doen met mijn leven. Ik wilde niet zoals zoveel volwassenen eindigen in een saai en troosteloos bestaan, omdat het nu eenmaal zo gelopen was. Nee, ik zou mijn leven heel bewust vormgeven door de juiste keuzes te maken.

Een andere reden waarom ik me afvroeg of alles in ons leven is voorbestemd waren mijn voorspellende dromen. Van kleins af aan had ik regelmatig dromen die enige tijd later werkelijkheid werden. Tijdens zo’n droom  wist ik dat het een droom betrof die later zou uitkomen. Vaak waren het onbenullige dingen die uitkwamen, zoals dat ik naar een verjaardagsfeestje ging of dat ik met mijn ouders zat te ontbijten. Gewone dagelijkse taferelen, waarbij ik precies wist wat er gezegd zou worden. Sommige mensen zullen zeggen dat het om een deja vu gaat: een foutje in het geheugen, waardoor het lijkt alsof je de ervaring al eens eerder hebt meegemaakt, terwijl dat in werkelijkheid niet zo is. Maar als ik ’s ochtends wakker werd dan herinnerde ik mij de voorspellende droom en wist ik dus van tevoren wat er zou gebeuren. Net of die gebeurtenis al klaar lag om te worden uitgevoerd. Zo droomde ik als kind bijvoorbeeld dat mijn vader van baan zou veranderen en in de nieuwe baan problemen zou krijgen met zijn baas. Dan zat ik ’s avonds op het matje voor mijn bed geknield te bidden tot God of het alsjeblieft anders zou mogen gaan. Maar het ging precies zoals in de droom.

Toen ik al een stuk ouder was droomde ik dat de vader van een vriendin van mij leverkanker zou krijgen en korte tijd na de diagnose zou overlijden. Ik vond het een schokkende droom en vroeg mij af waarom ik dit vooraf te weten kwam. Kon ik door mijn voorkennis ingrijpen in het proces? Kon ik het voorkomen? Nee, zo voelde het niet. Alles gebeurde zoals het moest gebeuren. Het voelde alsof we allemaal onderdeel zijn van een groter geheel. Een vooraf bedacht plan. Helaas kwam ook deze droom uit.

Momenteel lees ik ‘Tonio’, het boek over de verongelukte zoon van A. F. Th. van der Heijden. Ook hierin vind ik aanwijzingen dat het leven precies loopt zoals het is bedoeld. Van der Heijden beschrijft hoe hij drie weken voor het dodelijke ongeluk van zijn zoon een soort afscheid heeft ervaren. Het was een bijzondere avond geweest en ze hadden elkaar bij het afscheid, in tegenstelling tot hun gebruikelijke uiteen gaan,  langdurig omarmd en gezoend.  Het had hem ontroerd en hij had zijn zoon met tranen in de ogen nagekeken. Achteraf gezien was het alsof zijn zoon op dat moment afscheid van hem had genomen. Op het moment van het ongeluk zelf, om vier uur ’s nachts, wordt hij wakker met een kramp in zijn maag. Hij begrijpt niet wat er aan de hand is en probeert verder te slapen. Later hoort hij dat het ongeluk om iets over vieren heeft plaatsgevonden. Wonderlijk toch?

Toen ik nog weer ouder was droomde ik dat Frans en ik in het huis van de directeur van de organisatie waar ik werkte zouden gaan wonen. Ik vroeg me af hoe deze droom ooit uit zou kunnen komen, want het leek heel erg onwaarschijnlijk. We hadden geen plannen om te verhuizen en Frans was net voor zichzelf begonnen met werk. Op een dag vertelde de directeur dat hij een baan in Maastricht had geaccepteerd en de organisatie zou verlaten. Tot mijn eigen verbazing hoorde ik mezelf vragen: ‘heb je je huis al verkocht?’ ‘Nee’, antwoordde hij, er zijn wel heel veel gegadigden, maar we hebben het nog niet verkocht. Hoezo, hebben jullie interesse?’ ‘Waarom komen jullie aanstaande vrijdag niet kijken?’, voegde hij er enthousiast aan toe.
‘Wat’, zei Frans, ‘dat gaan we niet doen hoor’.  Maar ik wist hem over te halen door te zeggen ‘dat alleen kijken toch geen kwaad kon’. We vonden het allebei een superfijn huis en tijdens de rondleiding lieten we ons lyrisch uit over alle mooie kanten van de woning. Een tweede bezichtiging volgde. Daarna besloten Frans en ik eensgezind dat we het niet zouden doen. Het financiële risico was te groot. Ik zou mijn baas vertellen dat we af zouden zien van de koop.
Toen gebeurde er iets wat ik niet had voorzien. Nadat ik had verteld dat de koop niet doorging, omdat we het financiële risico te groot vonden, vroeg mijn baas welk bedrag voor ons dan acceptabel zou zijn. Ik hield het bedrag wat ik noemde bewust heel laag aan, dan zou duidelijk zijn dat het echt niet kon. Maar tot mijn verbazing zei mijn baas: ‘nou dan doen we van die prijs nog 10.000 gulden af, dan kunnen jullie het zeker betalen. Er zijn potentiële kopers die ons de gevraagde prijs willen betalen, maar we willen het huis aan jullie verkopen, want jullie zijn er echt blij mee. Het huis hoort bij jullie.’ En zo kwam de voorspellende droom toch uit.

In de coaching is het gebruikelijk te zeggen dat, dat waar je op focust de neiging heeft om uit te komen. Focus daarom op wat je graag wil realiseren. Ben je heel bezorgd en bang voor iets dan focus je je op een negatieve uitkomst, waardoor je eigenlijk onbewust de kant op stuurt waar je niet heen wilt. Er zijn dan ook mensen die zeggen dat als je heel bang bent om kanker te krijgen, je de kans vergroot dat je het ook krijgt, omdat je er zo op gefocust bent. Je creëert met je angst als het ware de kanker. Dat geloof ik niet. Ik denk eerder dat het andersom is: als je ergens bang voor bent, dat je dan weet dat het ooit gaat gebeuren.
Ik ben mijn hele leven bang geweest om kanker te krijgen. Het leek me het meest afschuwelijke dat me kon overkomen. Ik denk dat ik onbewust wist dat het ergens in mijn leven op me lag te wachten. Dat ik diep vanbinnen altijd heb gevoeld dat ik kanker zou krijgen.

Stel het leven eens voor als een voor jou op maat gemaakte achtbaan. Je bekijkt de achtbaan van tevoren, voordat je wordt geboren. Je weet bijvoorbeeld dat jouw achtbaan eerst steil omhoog gaat om daarna keihard naar beneden te suizen en vervolgens weer omhoog, schuin over de kop gevolgd door een paar loopings.
Je hebt ervoor gekozen om de achtbaan van je leven in te stappen en dan kun je er niet meer uit. Tergend langzaam word je omhoog getakeld, er is nog niets aan de hand, alles in je leven verloopt soepel, er lijkt geen vuiltje aan de lucht, maar ergens in je maag knaagt de spanning, want je weet al dat er na de top een afgrond aan komt, dat je onherroepelijk met een noodvaart naar beneden zal gaan. Ik denk dat ik de diagnose borstkanker zo heb ervaren. Als iets dat al die tijd voor me klaar lag en waar ik met spanning in mijn maag op zat te wachten.

Waarom kiezen mensen voor een achtbaan? Omdat het een spannende ervaring is. Het geeft een kick. Je hebt het meegemaakt. Niet alle mensen kiezen voor een heftige achtbaan. Sommige mensen vinden een vlak spoor met enkele onverwachte wendingen al spannend genoeg. Je krijgt de achtbaan die bij past bij wat jij wil ervaren. Precies op maat gemaakt voor jou. Maar als je spijt krijgt kun je er niet meer uit. Je moet door of je het nu leuk vindt of niet. Ongeacht wat het leven voor jou in petto heeft.

Hoe zit het dan met je vrije wil? Heb je dan helemaal geen invloed op je leven? Ik denk dat voorbestemming en vrije wil verwikkeld zijn in een ingenieus samenspel van actie en reactie. Het leven legt iets op je pad en kijkt hoe jij hierop reageert. De belangrijke dingen in het leven kun je niet ontlopen, maar je hebt altijd een vrije keuze hoe je ermee omgaat.

Ik denk dat het verhaal van je leven vooraf is geschreven en dat je vrije wil is hoe jij invulling geeft aan de rol die je vooraf hebt gekozen. Heel het leven draait erom hoe jij invulling geeft aan je leven. Hoe reageer je op wat er op je pad komt? Daar kun je belangrijke keuzes in maken. Je hebt geen vat op wat er in je leven gebeurt, maar wel hoe je daar op reageert. Daarin schuilt jouw unieke stukje. Dat is het monument dat jij in het leven achterlaat.

 

 

3 Reacties

Laat een reactie achter bij SaskiaReactie annuleren