Woordkeus

Op de lagere school zat ik met een gehandicapte jongen in de klas. Hij zat in een rolstoel en had hele kleine beentjes. Hij was vaak weken niet op school, dan was hij ziek of lag hij in het ziekenhuis. Toch hoorde hij er helemaal bij. Als we tikkertje deden, reed hij ons achterna in zijn rolstoel. Hij was er heel behendig mee.

Het was heel gewoon om hem gehandicapt te noemen. Toen het op een gegeven moment niet meer gepast werd gevonden om iemand als ‘gehandicapt’ te betitelen en het correcter werd gevonden om te spreken over ‘iemand met een beperking’ vond ik dat eerst dan ook geneuzel van woorden. Wat maakte het uit hoe je het noemde, als je het maar respectvol deed, vond ik.
Ik moest hier ineens aan terugdenken toen een arts in het ziekenhuis tegen me zei dat ik met mijn arm met lymfoedeem levenslang gehandicapt zou blijven. Het woord ‘gehandicapt’ dreunde bij me binnen. Het klonk vreselijk dramatisch, onveranderlijk en niet op mij van toepassing. Later toen ik buitenstond bedacht ik dat ik me absoluut niet gehandicapt voel, maar dat ik wel beperkingen ervaar met mijn arm. Ik kan geen zware dingen tillen, niet op mijn rechterzij liggen of in de zon zitten met mijn arm. En voor het eerst voelde ik dat het woord ‘beperking’ zoveel prettiger aanvoelt dan het woord ‘gehandicapt’ en ook zoveel beter van toepassing lijkt. Ik ervaar mezelf zeker niet als gehandicapt, maar ik heb wel een lichte, fysieke beperking. Dat voelt kloppend. Het is net of een handicap je hele identiteit raakt, terwijl een beperking gewoon iets is dat je naast je vele andere eigenschappen hebt.

Is het erg om een lichte, fysieke beperking te hebben? Absoluut niet. Ik weet natuurlijk niet hoe het is om een zware, fysieke beperking te hebben, maar mijn beperking doet een beroep op mijn creativiteit. Juist doordat ik net niet alles kan, word ik geprikkeld om tot een creatieve oplossing te komen. Om iets te verzinnen waardoor het toch lukt. Natuurlijk kan ik ervoor kiezen om iets niet meer te doen of om hulp in te roepen van iemand, maar de meeste voldoening haal ik uit een zelfbedachte oplossing. Dat geeft kracht.

Ook het gezin van mijn vriendin, die in januari het ernstige herseninfarct heeft gehad, is volop bezig met het bedenken van oplossingen om het leven weer zo aangenaam mogelijk te maken. Dat vraagt aanpassing, doorzettingsvermogen en creativiteit. Ik ben trots op hoe ze het samen aanpakken.
Toen ze een vakantie aan zee boekten in een hotel dat geschikt is voor rolstoelers, pakten Frans en ik de camper en reden naar hen toe om hen te verrassen. In een ‘strandrolstoel’ met dikke, luchtbanden duwden we onze vriendin langs de kustlijn. Ze had veel bekijks. Vooral kinderen vonden de rolstoel interessant en wilden hem graag uitproberen.
We lachten, praatten, genoten van de zon op een terrasje, hebben lekker samen gegeten, namen een duik in zee en wandelden over het strand. We hebben zelfs samen gevliegerd. Allebei met onze goede hand: ik met mijn linkerhand en mijn vriendin met haar rechterhand samen dezelfde vlieger besturend. Dit zorgde voor hilarische taferelen.
Na afloop appte ik dat we het gezellig hadden gevonden als vanouds. Ik twijfelde over dat woord ‘vanouds’. Misschien was het pijnlijk voor hen omdat het helemaal niet als vanouds was. Dat hun hele wereld op de kop staat en alles anders is dan een jaar geleden toen mijn vriendin alles nog kon.  Maar wat wij bedoelden was dat we ondanks de ernstig fysieke beperkingen van onze vriendin gewoon als vanouds plezier hadden gemaakt. De omstandigheden waren dan wel veranderd onze vriendschap was nog als vanouds. Daar was niets in veranderd.