Dag 69 – zaterdag 25 juni – Anlezy
We vertrekken uit Lyon met file. Als de navigatie ons via het stadscentrum wil leiden om de file te omzeilen bedenken we net op tijd dat er in Lyon een milieuzone is waar we met ons oude dieselbusje niet mogen komen. Dus staan we geduldig in de file. Lyon blijkt na Parijs en Marseille de derde stad van het land te zijn met 514.000 inwoners.
Vandaag gaan we op weg naar het gehucht Anlezy gelegen in een verlaten streek in de Bourgogne voor een vakantie met Huub en Esther. We hebben de hele dag de tijd om de 253 kilometer af te leggen om er te komen. Onderweg stoppen we voor een picknick, om olie bij te vullen op de vluchtstrook omdat plotseling het olielampje gaat branden (vaak gedacht om het oliepeil te controleren maar nooit gedaan) en om uitgebreid boodschappen te doen, want we hebben geen idee of we op het Franse platteland iets kunnen kopen. Vorig jaar in Normandië hadden we veel moeite om een bakker en supermarkt te vinden.
We toeren over smalle weggetjes die zich door het glooiende landschap slingeren. Tevreden kijk ik naar de groene bossen, de warmgele korenvelden en het malse gras in de berm. Eindelijk weer gras. In Kroatië en Corsica waren er enkel zand en rotsen. Ook mooi, maar nu realiseer ik me dat ik erg van sappig gras hou, gras dat als een zacht tapijt voelt als je er met je blote voeten overheen loopt.
De routebeschrijving bij de aangepaste vakantiewoning die Huub en Esther hebben geboekt, geeft aan dat het huis nabij het dorpje Anlezy in het buurtschap Gros Sauvignon staat en dat we bij huis nummer negen de sleutel op kunnen halen. Als we bij het gehucht – dat uit een aantal grauw vervallen huizen bestaat -aankomen regent het. De grijze lucht geeft alles een nog triestere indruk. Er is geen mens te bekennen. We staren wat mistroostig naar het hek voor huis nummer negen, totdat mijn oog valt op een klein bordje waar Faches op staat. Opgelucht halen we adem; we zitten in het verkeerde gehucht.
Als we bij huis nummer negen in Gros Sauvignon aankomen worden we hartelijk begroet door de nieuwe Nederlandse eigenaar die ons uitnodigt in zijn sfeervolle huis. Na de kennismaking met een kopje thee leidt hij ons naar Gite Rustique, ons zespersoons rolstoeltoegankelijke huisje. Op de houten keukentafel staan een vers geplukt veldboeket en een fles rode wijn om ons te verwelkomen. Ik voel me direct thuis in het huis en stouw de koelkast en de keukenkastjes vol met de lading levensmiddelen die we hebben ingekocht.
Tegen zessen arriveren Huub en Esther na een tocht vol uitdagingen. Reizen met een beperking is spannend. Waar vind ik een invalidentoilet als ik nodig naar de wc moet? Waar kan ik even uitrusten als ik oververmoeid raak? Kan ik met de rolstoel naar binnen het restaurant in?
Bovendien was de elektrische rolstoel – ‘mijn benen’ zoals Esther de rolstoel noemt – er vlak voor de vakantie mee opgehouden. Door een dag later te vertrekken, kon de rolstoel, gerepareerd en wel toch mee op reis, waardoor de mogelijkheden om iets te bekijken aanzienlijk zijn vergroot.
Het voelt direct vertrouwd om met z’n vieren om de keukentafel te zitten, keuvelend over de ervaringen van de reis en de voorbereiding daarvan, terwijl we samen eten.
Dag 70 – zondag 26 juni – Bijkomen
Vandaag laten we de flow zijn werk doen. De dag staat in het teken van bijkomen. We slapen zolang we nodig hebben, Esther probeert de douche uit (deze wordt goedgekeurd), het ontbijt gaat over in de lunch terwijl het buiten regent en we praten over van alles en nog wat, daarna trekken we onze regenkleding aan en gaan de omgeving verkennen. De landweggetjes zijn verlaten en Esther kan er gemakkelijk zelfstandig met haar elektrische rolstoel overheen rollen. Als ze haar rolstoel op standje maximaal zet moeten we joggen om haar bij te benen, maar meestal zet ze de snelheid op vijf kilometer per uur voor ons.
Nu ik wat meer geland ben en het Franse landschap in me opneem, ga ik de verlaten omgeving hier steeds meer waarderen. Ik merk dat ik er heel rustig van word. Er zijn nauwelijks prikkels. Er is hier niets te doen. Maar er hoeft ook niets.
Dag 71 – maandag 27 juni – De zon
’s Ochtends rijden we naar La Machine, een oud mijnwerkersdorpje met een Mijnwerkers museum dat gesloten is, zoals alles op maandag gesloten lijkt te zijn. Behalve de bakker, die is op woensdag gesloten. Handig om te weten als we brood willen kopen. Winkels en restaurants hebben variabele openingstijden. Je moet het net even weten. Net als het feit dat de meeste restaurants alleen tussen de middag geopend zijn.
De ochtend begint nog met regen, maar in de loop van de dag verdwijnen de wolken en trekt de lucht open. ‘Eindelijk dan de zon’, zegt Esther smachtend. We nestelen ons op het terras met uitzicht over de glooiende heuvels met goudgeel graan en een weiland met beige koeien die met hun kalfjes aan hun zijde tevreden liggen te herkauwen in het gras. De lunch bestaat uit stokbrood met kaas.
Daarna gaat Esther een middagdutje doen, Frans kruipt achter zijn laptop en Huub en ik gaan al wandelend de omgeving verder verkennen.
Door de plotselinge temperatuurstijging en de vochtige, warme lucht ben ik niet vooruit te branden. Mijn benen zijn slap en ik voel me loom en oververhit. Aan de omgeving ligt het niet, die is prachtig. We passeren een oud badhuis en even overweeg ik om me met kleren en al in het koude water te laten vallen, maar het groenige water ziet er niet fris genoeg uit om dat te doen. Huub en ik proberen nog een short cut te vinden door de graanvelden, maar na een paar honderd meter ploeteren door hoog gras besluiten we om om te keren en toch maar voor de makkelijke weg te kiezen, ook al is die langer.
Ieder dorpje heeft zijn eigen ‘mairie’ ofwel gemeentehuis waar op borden het laatste nieuws op witte velletjes is aangeplakt. Het digitale tijdperk lijkt hier nog ver weg. Mensen nemen nog de tijd om een praatje te maken. Op onze wandeling komen we diverse Franse bewoners tegen die net in hun tuin staan, de hond uitlaten of hun auto parkeren, die ons in hun rappe Frans aanspreken en er rustig op los ratelen zonder zich erom te bekommeren dat wij er nauwelijks iets van kunnen verstaan, wij knikken dan beleefd, noemen één van de weinige Franse woorden die we kennen en lachen er vrolijk bij. Het geeft ondanks de taalbarrière toch een gevoel van verbinding en welkom zijn.
Ook bij de supermarkt heeft iedereen de tijd. De caissière pakt voor oudere dames de boodschappen tas in en draagt die rustig naar de auto, terwijl ze onderweg nog even een praatje maakt met een bekende, daarna gaat ze rustig verder met de volgende klant. En de mensen die in de rij staan te wachten? Die vermaken zich door met elkaar te praten.
Bij het huisje hoort een lekker zwembad met uitzicht op de omringende heuvels. Het water is onverwarmd en lekker fris van de regen van de afgelopen dagen. Huub, Frans en ik duiken onder in het blauwe water en vermaken ons met het honderd keer overtikken van een opgeblazen bal. We voelen ons net drie jolige pubers.
Dag 72 – dinsdag 28 juni – Nevers
Op een uurtje rijden van Anlezy ligt het stadje Nevers met een stadspoort die kan wedijveren met de Arc de Triomph in Parijs, met vele kerken en een imposante kathedraal met moderne glaskunst, fraaie oude gevels en gezellige parken waar je lekker kunt relaxen bij een fontein met uitzicht op de oude winkelstraatjes of op het tehuis waar Bernadette Soubirous is gestorven nadat jaren daarvoor in Lourdes de heilige maagd aan haar was verschenen.
We parkeren de auto bij het station en laden de rolstoel uit. Uitdaging één is om van de parkeerplaats af te komen. Overal zijn hoge stoepen waar de rolstoel niet tegenop kan. Uiteindelijk laten we Esther onder de slagboom doorrijden om van het parkeerterrein af te komen. Uitdaging twee is om een invalidentoilet te vinden waar Esther gebruik van kan maken. Na even zoeken vinden we een invalidentoilet bij een Thais restaurant waar we dan ook maar gaan lunchen. We bestellen alle vier een pokebowl met kruidige smaken. Dan zijn we klaar om Nevers onveilig te maken.
Op de te smalle stoepjes en vele trappen na, is Nevers best een rolstoelvriendelijke plaats. De Fransen zijn heel behulpzaam voor minder validen. Zo zetten twee motorrijders hun op de stoep geparkeerde Harley Davidsons met ronkende motor en ondertussen verontschuldigingen mompelend voor ons aan de kant. Bij een opengebroken straat, tillen de bestraters Esther met rolstoel en al over het losse zand en bij elk zebrapad stoppen de auto’s al van verre, daar kun je gewoon blindelings op vertrouwen.
’s Avonds spelen we tafeltennis met z’n vieren. Esther staat met de eettafel in de rug als steun te spelen met een gedrevenheid alsof ze aan het trainen is voor de paralympische spelen. We proberen zo vaak mogelijk over te spelen, maar raken regelmatig de tel kwijt. Moe maar voldaan nemen we in de avondzon nog een drankje.
Dag 73 – woensdag 29 juni – Wandelen
Omdat de bakker dicht zit vandaag, rijden we met de auto naar een soort schuur waar een biologische bakker bezig is broden te bakken. In een kratje liggen de broden die al klaar zijn. We kopen het hele assortiment op: een meergranenbrood, een abrikozen- en een appelbeignet, twee chocolade broodjes en een stokbrood.
Hierna rijden we Frans en Esther naar het dorpje Cizely. Het idee is om ze hier te droppen, zodat ze samen terug naar het huisje in Gros Sauvignon kunnen rollen en lopen via de verlaten weggetjes die Huub en ik van de week al hebben verkend en die we rolstoel proof hebben verklaard.
Als Esther zich in de rolstoel heeft geïnstalleerd, en na een praatje met een vriendelijke Fransman met alpinopet, komen we er achter dat we een beensteun missen. We doorzoeken de hele auto, maar de beensteun blijft onvindbaar. Daarom keren Huub en ik terug naar het huisje om daar de beensteun te zoeken, terwijl we Frans en Esther achter laten op een bankje met twee chocolade broodjes.
Als een kip zonder kop lopen Huub en ik door het huis. Alle logische plekken hebben we al drie maal bekeken. Nergens een beensteun te vinden. Ineens valt mijn oog op iets zwarts dat half ander de bramenstruiken in het lange gras ligt. De beensteun. Met de beensteun als een trofee in mijn armen keren we terug bij Esther en Frans die noodgedwongen nog steeds op het bankje zitten te wachten.
Huub en ik kijken de twee pelgrims na als ze via het kerkje van Cizely in de beboste heuvels uit zicht verdwijnen.
Huub en ik lopen een geel gemarkeerde wandeling van zo’n vijftien kilometer rondom de velden en bossen van La Machine. Het is een afwisselende tocht waarbij we lunchen in de dug out van de plaatselijke voetbalclub aan de rand van een scheef veld met ouderwetse kleedhokken en een afrastering van palen met roestige kettingen. We wanen ons in de jaren vijftig van de vorige eeuw. De tijd lijkt hier te hebben stil gestaan, maar zijn de mensen die er wonen hierdoor minder gelukkig?
We passeren een grappig, kleine camping met houten hokjes waar je kunt overnachten. De hokjes zijn zo laag dat je jezelf er horizontaal in naar binnen moet schuiven om erin te komen. Een soort mini trekkershut. Er is een gezellig recreatie meer bij waar ook een invaliden toilet is. Jammer dat Esther niet kan zwemmen.
Met Huub neem ik de verschillende typen van het Enneagram door en discussiëren we in welk type we elkaar herkennen. Het is een tijdverdrijvende bezigheid en voor we het weten zijn we weer terug bij de auto. In het zwembad vermaken we ons met z’n drieën met het overgooien van een bal, waarbij één van ons in het midden staat en de bal moet zien te onderscheppen.
Vanavond willen we uit eten gaan, maar dat blijkt nog een hele onderneming te zijn. Welke restaurants zijn er? Welke zijn rolstoeltoegankelijk? Welke hebben een invaliden toilet? Onze keuze valt op de pizzeria in Anlezy. Aangekomen bij het enige restaurant van het dorp blijkt deze gesloten te zijn. Een vriendelijke bewoner meldt nog even dat de pizzeria morgen tussen de middag open is. Daar hebben we niet zoveel aan, want we hebben nu trek. We rijden op goed geluk verder naar een wat grotere plaats. Maar ook hier lijken alle restaurants gesloten.
Dan zien we op het trottoir een achterdeur open gaan, in de deuropening verschijnt een man met een witte schort die een aantal dozen overhandigt aan een jongen die op de stoep staat te wachten. Hier moeten we zijn! Een pizzabakker in een huiskamer restaurant. Snel parkeren we de auto en lopen naar de deur van de pizzabakker. In de deuropening krijgen we te horen welke pizza’s beschikbaar zijn, we lopen terug naar de auto om met Esther te overleggen en daarna geven we onze bestelling door aan de pizzabakker. De deur sluit met de mededeling dat het ongeveer twintig minuten gaat duren. Daar staan we dan op de stoep. Het is inmiddels rond negen uur, behalve ons viertjes is er geen mens te zien op straat, desondanks hebben we het heel gezellig en de tijd gaat snel. De deur gaat na driekwartier weer open, terwijl de pizzabakker ons de dozen met de pizza’s overhandigt voeren we een gesprek over vrouwenrechten, baas in eigen buik, de wet die abortus in de VS verbiedt en euthanasie en dat allemaal naar aanleiding van de opmerking van Frans dat hij een vrouw heeft die alles betaalt.
Rond tien uur zitten we op ons eigen terras aan de pizza. Uit eten. Je moet er even de tijd voor nemen. Maar dan heb je ook wat.
We komen tot de conclusie dat ergens moeite voor moeten doen voldoening geeft. Het maakt gelukkig als je ergens je best voor moet doen, als je iets bereikt dat niet vanzelf is gegaan, hoewel het in eerste instantie misschien kan lijken dat het fijner is als alles moeiteloos verloopt.
Dag 74 – donderdag 30 juni – Regen
De temperatuur is vandaag ineens gedaald naar zo’n vijftien graden en het regent zachtjes. Tijdens het ontbijt gaan we verder in op de verschillende enneagram types, drinken we uitgebreid koffie met iets lekkers, praten we verder over van alles en nog wat en maken we plannen voor de rest van de vakantie en voor volgend jaar.
’s Middags gaan Huub, Esther en ik wat rondtoeren door de omgeving en doen we boodschappen voor het avondeten, terwijl Frans wat werkzaamheden op zijn laptop verricht.
Na een samen bereidde maaltijd, gaan we het talentenspel dat ik heb bedacht testen. Het is nog een beetje saai en langdradig, maar ik krijg goede suggesties ter verbetering. Bijkomend voordeel is dat we meer zicht hebben gekregen op onze eigen en elkaars talenten.
Dag 75 – vrijdag 1 juli – Decize
De eigenaar van het huisje laat ons zijn vijf landschildpadden zien, die vrij mogen rondlopen in de grote afgegrensde tuin. Het is even speuren voor we ze alle vijf hebben gevonden, want hoewel ze erg traag lijken, kunnen ze er behoorlijk snel vandoor speren zonder dat je het in de gaten hebt. Tijdens een enthousiast mini-college leren we alles over de vorm van het schild van een gezonde schildpad, de leeftijd van een schildpad (kan tot tachtig jaar oud worden en blijft tot zijn dertigste elk jaar een paar millimeter groeien), de relatie die schildpadden onderling hebben (mannetjes bijten een vrouwtje in de poot als ze seks willen, vrouwtjes negeren dit meestal) en wat schildpadden nodig hebben om te overleven (weinig natuurlijke vijanden, kleine schildpadjes worden door vogels opgegeten omdat hun schild nog niet is uitgehard, eieren hebben een bepaalde temperatuur nodig om uit te komen, bij koud weer komen er alleen mannetjes uit het ei).
De eigenaar is vandaag wat hotel de botel omdat zijn vrouw vandaag definitief uit Nederland komt en bij hem intrekt. Samen gaan ze de vakantiehuisjes runnen. Een memorabel moment.
Wij bezoeken vandaag het plaatsje Decize gelegen op een kruispunt van de rivieren de Loire en de Aron en de kanalen van Nivernais en Latéral la Loire. We maken een wandeling door het oude centrum van Decize, bekijken de kathedraal, flaneren door de bomengalerij langs d’Aron en lopen terug via de oevers van de Loire, maar eerst gaan we uitgebreid lunchen in de jachthaven. We nemen de ‘plat du jour’, een drie-gangen-menu met regionale gerechten. We vieren dat we samen dit soort leuke dingen kunnen doen.
Bij de sluis in het Canal du Nivernais staan we een tijd te kijken hoe een plezierjacht via de sluis het grote hoogteverschil in het water overbrugt. In korte tijd zien we het water en de boot stijgen, totdat het niveau hoog genoeg is om uit te varen.
Esther ziet in een etalage twee gebakjes die haar doen watertanden. Even later zitten we in de tearoom met alle vier een verrukkelijk gebakje voor onze neus. Op de uitgebreide theekaart (meer dan vijftig soorten thee) hebben we blindelings twee soorten thee geprikt. De heren hebben iets exotisch met passievrucht, de dames hebben lavendelthee met bergamot. De eigenaresse komt de thee persoonlijk voor ons inschenken, daarbij presenteert ze ook nog een schaaltje met chocolaatjes en koekjes.
De rolstoel is vandaag tijdens de wandeling twee keer vastgelopen met een storing. Dat is lastig, want de rolstoel is zwaar om te duwen. We realiseren ons hoe kwetsbaar het voor Esther moet voelen als ze alleen op pad is met de rolstoel en dan storing krijgt. Daar sta je dan. Misschien wel midden op straat. Helemaal afhankelijk van de hulp van anderen.
Bij het uitladen van de rolstoel uit de auto lijkt deze weer vast gelopen te zijn. Huub en Frans halen de hele rolstoel uit elkaar en lopen alle onderdelen na: de accu, de bedrading, ze maken de wielen schoon inclusief de lagers en dan ontdekken ze dat ze gewoon vergeten zijn om de rem ervan af te halen. Gelukkig kunnen ze er smakelijk om lachen.
Om de calorieën er weer af te krijgen gaan we zwemmen in het zwembad, waarbij Frans en Huub via een duik de overkant proberen te halen. Ze mogen zich na de duik in het water niet meer bewegen. Het gaat er fanatiek aan toe. Ik heb geen talent voor duiken dus ik houd het bij aanmoedigen van de mannen.
Ineens huppelt de eigenaar langs. Zo blij en vrolijk. We snappen wel waarom: zijn vrouw is net gearriveerd. We maken even kennis met haar en laten het verliefde stel dan wijselijk alleen. Wij eten onder de oude appelboom een maaltijdsalade met uitzicht op de wei met koeien en het glooiende Franse landschap. Onze laatste avond alweer.
Dag 76 – zaterdag 2 juli – Overgang
We staan op tijd op en pakken snel onze spullen in, daarna ontbijten en afscheid nemen. Wat is deze week omgevlogen en wat heb ik ervan genoten. Fijn dat we dit samen kunnen doen en beleven. Huub en Esther vertrekken richting Houffalize waar ze een tussenstop maken, voordat ze morgen verder door reizen naar huis. Wij rijden vandaag naar Samoëns waar eind van de middag de paragliding cursus van start gaat.
Het is zo’n vijf uur rijden. Eerst over smalle landwegen naar Macon, dan honderd kilometer langs een in aanbouw zijnde snelweg, vervolgens een stukje tolweg en dan via bergwegen naar Samoëns dat in de Franse Alpen ligt.
Bij een stop ontdekken we dat het achterwiel van Frans zijn fiets buiten de fietsendrager is gekomen, waarbij een deel van de fietsendrager is afgebroken. Oeps. Dit had heel anders kunnen aflopen. We gaan langs een garage om te kijken of ze ons daar kunnen helpen om de fiets weer op de fietsendrager te bevestigen, maar de monteurs hebben er geen zin in. Om twaalf uur begint hun weekend en het is tien voor twaalf als we binnen komen.
Frans repareert de fietsendrager zo goed mogelijk met een stuk touw uit de camper. Het lijkt redelijk stevig te zitten, maar toch houd ik de fietsen vanuit de achteruitkijkspiegel angstvallig in de gaten tijdens het rijden. Af en toe stoppen we om te checken of alles nog vast zit.
Vanaf Geneve komen we in voor Frans bekend gebied. Hij vindt het leuk om mij het dal van Mieussy, Taninges en Samoëns te laten zien. Het zijn de plekken waar hij met Maurik Paragliding de bergweken doorbrengt en waar hij veel heeft gevlogen de laatste jaren. Voor mij is het de eerste keer dat ik in dit gebied kom.
Rond drie uur zijn we bij het chalet in Samoëns. Het houten huis biedt ruimte aan achttien personen en heeft een groot terras met uitzicht op de bergen. Wij parkeren de camper aan de rand van het terrein. Omdat het chalet al vol zit, zullen wij in de camper bivakkeren deze week. We kunnen natuurlijk wel gewoon mee eten en van de gezamenlijke ruimte gebruik maken.
Ik merk dat ik nog even moet wennen aan deze nieuwe fase in de reis. Even tijd nodig heb om om te schakelen van een rustig samenzijn met vrienden naar een druk groepsgebeuren.
