Verlies of winst

Als je hoopt dat dit blog over financiën gaat dan moet ik je teleurstellen. Deze keer wil ik een ode brengen aan een vriend van Frans, omdat hij mij een nieuw inzicht heeft gegeven. Een inzicht dat ik graag met jullie wil delen, omdat ik denk dat veel mensen er iets aan kunnen hebben.

Toen ik een beetje nerveus zijn kamer in de Sint Maartenskliniek binnenstapte vroeg ik mij af in welke gemoedstoestand we hem zouden aantreffen. Ik had hem geappt met de vraag of hij het leuk zou vinden als we bij hem op bezoek kwamen. Daarop had ik een vrolijk ‘dat is altijd gezellig’ met een duimpje en een smiley erbij als antwoord gekregen. Dus dat leek hoopvol.
Zijn stem klonk als vanouds en zijn lach was nog even aanstekelijk als hij altijd was geweest. Al snel waren we geanimeerd aan het praten en dachten we er niet meer aan dat hij behalve zijn hoofd en zijn armen vrijwel niets in zijn lichaam meer kon bewegen, dat hij al zes weken plat in bed lag wegens doorlig plekken op zijn rug en dat hij sinds hij hier een half jaar geleden was gekomen nauwelijks vooruitgang had geboekt.
Een onverwacht harde windstoot had zijn paraglider doen inklappen, hij had niet voldoende controle en tijd gehad om dit te herstellen en was van grote hoogte uit de lucht gevallen. ‘Direct toen ik op de grond lag en niets meer kon bewegen, wist ik dat het mis was. Op dat moment besloot ik – hoe het ook zou gaan lopen – dat ik er het beste van zou gaan maken.’

Ik moest denken aan mijn eigen situatie, het moment vlak nadat ik de diagnose borstkanker had gekregen en waarop ik ook zo’n soort beslissing had genomen. De beslissing om me open te stellen voor de ervaring, om alles op het gebied van borstkanker mee te maken als een interessante belevenis. In mijn boek ‘Aangenaam leven met kanker’ beschrijf ik ook hoe belangrijk dit moment voor mijn hele proces is geweest. Het inzicht dat ik aan de situatie niets kon veranderen, maar dat ik wel een keuze had hoe ik ermee om wilde gaan. Nu herkende ik bij onze vriend het belang van zijn beslissing – direct in het begin – om er het beste van te maken hoe het leven er ook uit zou gaan zien.

Ik herkende ook de verwondering en het zonder oordeel kijken naar je eigen situatie. Onze vriend vertelde, nog steeds met verwondering in zijn stem, hoe hij, nadat hij was neergestort en niets meer kon bewegen, lag te wachten op redding. Want ja, hij kon zelf geen hulpdiensten bellen. Hij lag ergens in een afgelegen veld waar niet veel mensen langs kwamen, maar gelukkig was hij redelijk snel ontdekt. Dat was wel fijn, want het was een beetje gaan regenen en hij had het koud gehad. Een helikopter had  hem naar een Italiaans ziekenhuis gebracht, waar hij direct was geopereerd aan zijn rug. Helaas hadden ze de schade niet helemaal kunnen herstellen en had hij een hoge dwarslaesie aan het incident overgehouden. Eén van de gevolgen was dat hij zijn middenrif niet kon aansturen waardoor zijn longen langzaam volliepen. De verpleging moest zijn longen dan uitzuigen. Op een keer waren ze hem vergeten. ‘Ik voelde hoe ik steeds minder lucht in mijn longen kon zuigen, ik kon nog maar een heel klein briesje inademen, ik hield mezelf voor dat ik vol moest houden, door blijven ademen, dat was het enige dat ik kon doen, want ik had geen bel waar ik op kon drukken om ze te waarschuwen. Toen ben ik wel even bang geweest dat ik het niet zou halen.’

Ik merkte dat hij het fijn vond om er over te vertellen. Hij vertelde heel levendig en zonder enige boosheid of verbittering. Hij vertelde dat het een heel interessante ervaring was geweest om zijn eigen gedachten en gevoelens te observeren en dat het hem had verrast hoe mentaal sterk hij was. ‘Als je me een tijd geleden had gezegd dat ik zes weken plat op mijn rug zou moeten liggen dan had ik gezegd dat ik dat nooit zou kunnen, maar ik kan het gewoon. Ik lig hier gewoon.’ Op mijn vraag hoe hij dan de tijd doorkwam, antwoordde hij dat je heel lui wordt van niets doen. ‘Beetje sport kijken op de tablet, podcasts en muziek luisteren, af en toe een appje sturen maar dat vergt veel inspanning, want ik heb alleen mijn rechterduim om te kunnen appen.’
Voorzichtig vroeg ik of hij wel eens had gewenst dat hij dood was gegaan tijdens de val. ‘Oh nee, ik ben heel blij dat ik nog leef.’ Zijn hele mimiek en alle delen in zijn lichaam die hij nog kon aansturen straalden uit dat dat niet zomaar een sociaal gewenst antwoord was, maar dat hij dat tot in elke vezel in zijn lichaam zo voelde.    

Hij vertelde wel dat hij hoop en een toekomstperspectief miste in de behandeling. Alles was gericht op acceptatie, maar dat was niet wat hij nodig had. Hij had alles psychologen en maatschappelijk werkers weggestuurd, omdat ze zijn plannen als niet realistisch bestempelden, omdat ze niet meegingen in zijn wensen voor de toekomst. Gelukkig was er wel een fysiotherapeut die hem vertelde dat hij wellicht in de toekomst weer auto zou kunnen rijden. Dat soort dingen had hij nodig. Een doel om voor te gaan. Hij zat namelijk barstensvol plannen voor de toekomst; weer zelfstandig wonen, een aangepast busje om mee rond te toeren en natuurlijk opnieuw paragliden.

Bij het weggaan, verzocht hij ons om vooral foto’s te sturen van onze reis door Europa, want daar kon hij enorm van genieten. ‘Ik merk dat vrienden meestal wat huiverig zijn om foto’s te sturen van paragliding of van skiën, ik denk dat ze bang zijn dat die foto’s me kwetsen of verdrietig maken, maar ze maken me juist blij, want ik weet gewoon hoe fantastisch het is om te skiën en te paragliden en als ik dan zo’n foto zie dan geniet ik een beetje mee.’
Als ik eerlijk ben denk ik dat ik er zelf wel moeite mee zou hebben om foto’s te zien van iets wat ik zelf heel graag zou doen maar niet meer zou kunnen. Ik zou verdrietig worden, omdat ik zou denken aan het verleden toen alles nog goed was en toen ik alles nog kon. Ik zou het heden vergelijken met het verleden en tot de conclusie komen dat het heden een stuk minder leuk was dan het verleden en dat zou pijn doen. Pijn omdat ik het zou ervaren als een verlies.
Van onze vriend leerde ik dat ik er ook anders naar zou kunnen kijken. Mijn prettige ervaringen en herinneringen uit het verleden zou ik kunnen transporteren naar het heden om er nogmaals van te genieten. Het heerlijke gevoel van toen opnieuw oproepen.
Ik begreep dat hij misschien niet meer fysiek kon skiën, paragliden, lopen of zelfs zoiets gewoons als jezelf douchen of verzorgen, maar dat hij dat nog wel mentaal kon beleven. Hij riep gewoon de herinnering tot leven en beleefde het opnieuw. En dan waren alle bijzondere, mooie momenten die hij had meegemaakt in zijn leven geen verlies, niet iets dat hij was kwijt geraakt omdat hij het nu niet meer kon, maar pure winst. Zijn verleden was een aanwinst voor het heden en de toekomst.

Onze vriend straalde dan ook vooral dankbaarheid uit voor alles wat hij had meegemaakt in zijn leven en daar kon hij nu nog volop van genieten.